وقتی قصد دارید سطوح چوبی خود را وارنیش بزنید، یکی از اولین سوالاتی که پیش می‌آید این است که “چقدر وارنیش نیاز دارم؟”. روی قوطی‌های وارنیش معمولاً یک عدد به عنوان “میزان پوشش دهی” ذکر شده است، مثلاً ۱۰ تا ۱۲ متر مربع بر لیتر. اما واقعیت این است که این عدد یک تخمین تحت شرایط ایده‌آل است و میزان پوشش دهی واقعی که شما در پروژه خود تجربه خواهید کرد، می‌تواند متفاوت باشد. درک عواملی که بر میزان پوشش دهی وارنیش چوب تأثیر می‌گذارند، به شما کمک می‌کند تا نیاز واقعی خود را بهتر تخمین بزنید، از هدر رفت مواد جلوگیری کنید و نتیجه نهایی مطلوب‌تری داشته باشید. در این مقاله به بررسی این عوامل می‌پردازیم.

۱. نوع چوب و میزان تخلخل آن (Wood Type and Porosity) : شاید مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر میزان پوشش دهی، خود سطح چوب باشد. چوب‌ها انواع مختلفی دارند و میزان جذب آن‌ها متفاوت است:

  • چوب‌های نرم و متخلخل (مانند صنوبر، کاج، نراد): این نوع چوب‌ها مانند یک اسفنج عمل کرده و مقدار قابل توجهی از وارنیش را در لایه اول به خود جذب می‌کنند. این جذب عمیق باعث می‌شود که یک لیتر وارنیش مساحت کمتری را نسبت به چوب‌های متراکم پوشش دهد. در این موارد، پوشش دهی واقعی ممکن است به میزان قابل توجهی کمتر از عدد ذکر شده روی قوطی باشد، به خصوص در لایه اول.
  • چوب‌های سخت و متراکم (مانند بلوط، راش، گردو، افرا): این چوب‌ها دارای ساختار سلولی متراکم‌تری هستند و کمتر جاذب مایعات هستند. بنابراین، وارنیش بیشتر روی سطح باقی می‌ماند تا جذب آن شود، که منجر به پوشش دهی بالاتری در هر لیتر می‌شود. در این موارد، پوشش دهی واقعی معمولاً نزدیک‌تر به حداکثر میزان تخمینی روی قوطی خواهد بود.

۲. آماده سازی سطح چوب (Surface Preparation) : نحوه آماده‌سازی سطح چوب قبل از اعمال وارنیش تأثیر مستقیمی بر میزان جذب و پوشش دهی دارد:

  • تمیزی سطح: وجود گرد و غبار، خاک، چربی یا بقایای پوشش‌های قبلی می‌تواند مانع از جذب یکنواخت وارنیش شود و یا باعث تجمع بیش از حد وارنیش در برخی نقاط و کاهش پوشش دهی کلی شود. سطح باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
  • سنباده‌کاری: میزان زبری یا نرمی سطح چوب پس از سنباده‌کاری نیز مهم است. سطح چوبی که با سنباده دانه‌ریزتر (مانند گرید ۲۰۰ یا بالاتر) سنباده خورده و نرم‌تر شده است، معمولاً کمتر از چوب سنباده خورده با گرید درشت (مانند گرید ۸۰ یا ۱۰۰) وارنیش را جذب می‌کند و در نتیجه پوشش دهی بالاتری خواهد داشت.
  • پوشش‌های قبلی: اگر چوب قبلاً با سیلر، کیلر، رنگ یا وارنیش دیگری پوشش داده شده باشد (و این وارنیش قرار است روی آن اعمال شود - در صورت مجاز بودن طبق دستورالعمل محصول)، میزان جذب به شدت کاهش می‌یابد و پوشش دهی می‌تواند بسیار بالا باشد. اما همانطور که پیش‌تر اشاره شد، اعمال روی پوشش‌های قبلی ریسک عدم چسبندگی مناسب را به همراه دارد.

۳. روش اعمال وارنیش (Application Method) : ابزار و روشی که برای اعمال وارنیش استفاده می‌کنید نیز بر میزان استفاده از محصول و در نتیجه پوشش دهی تأثیر می‌گذارد:

  • قلم‌مو و غلطک: استفاده از قلم‌مو یا غلطک روش‌های رایجی هستند، اما معمولاً باعث استفاده بیشتر از محصول نسبت به روش اسپری می‌شوند. قلم‌مو ممکن است مقداری وارنیش را در خود نگه دارد و غلطک نیز ممکن است باعث اعمال لایه‌های کمی ضخیم‌تر شود، که هر دو پوشش دهی را کمی کاهش می‌دهند.

۴. ضخامت لایه اعمال شده (Applied Coat Thickness) : میزان وارنیشی که در هر بار روی سطح اعمال می‌کنید، مستقیماً بر پوشش دهی تأثیر دارد. اعمال لایه‌های نازک و یکنواخت (طبق توصیه سازنده) باعث می‌شود که با حجم مشخصی از وارنیش، مساحت بیشتری را پوشش دهید. اعمال لایه‌های بسیار ضخیم نه تنها پوشش دهی را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند خشک شدن نامناسب، چروکیدگی سطح و شره کردن شود.

۵. تعداد لایه‌های مورد نیاز (Number of Required Coats) : میزان پوشش دهی که روی قوطی محصول ذکر شده مربوط به پوشش دهی در هر لایه است. برای دستیابی به محافظت و دوام مطلوب، به خصوص برای سطوحی که در معرض سایش هستند، معمولاً نیاز به اعمال دو یا حتی سه لایه وارنیش است. برای محاسبه کل مساحت تحت پوشش یک لیتر وارنیش برای کل پروژه (با احتساب لایه‌های متعدد)، باید پوشش دهی هر لایه را بر تعداد کل لایه‌ها تقسیم کنید.

  • مثال: اگر برای پروژه خود ۳ لایه وارنیش نیاز دارید و پوشش دهی در هر لایه ۱۰ متر مربع بر لیتر است، با یک لیتر وارنیش می‌توانید تقریباً3.33m2 از مساحت کل سطح را پوشش دهید. 

۶. مهارت و تجربه اجراکننده (Applicator Skill): فردی که وارنیش را اعمال می‌کند نیز نقش دارد. یک فرد باتجربه معمولاً می‌تواند محصول را یکنواخت‌تر، با هدر رفت کمتر و با رعایت ضخامت مناسب لایه اعمال کند، که این موضوع به دستیابی به پوشش دهی نزدیک‌تر به میزان ایده‌آل کمک می‌کند. افراد کم‌تجربه‌تر ممکن است در ابتدا محصول بیشتری استفاده کنند.

نتیجه‌گیری:

میزان پوشش دهی وارنیش چوب عددی ثابت و قطعی نیست و تحت تأثیر ترکیبی از عوامل شامل نوع چوب، آماده‌سازی سطح، روش اعمال، ضخامت لایه و تعداد لایه‌ها قرار دارد. هنگام برآورد میزان وارنیش مورد نیاز برای پروژه خود، همیشه مساحت کل سطح را محاسبه کنید، تعداد لایه‌های توصیه شده را در نظر بگیرید، و مهم‌تر از همه، به نوع چوب و میزان جذب آن توجه کنید. برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از کمبود مواد در حین کار، توصیه می‌شود همیشه مقدار کمی بیشتر از حد محاسبه شده خریداری کنید. با در نظر گرفتن این عوامل، می‌توانید برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید و به نتیجه‌ای حرفه‌ای و بادوام دست یابید.